Khai Thác Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly

Khai Thác Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly Trong Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử

Chào mừng các nhà giao dịch mới bước chân vào thế giới phức tạp nhưng đầy tiềm năng của thị trường hợp đồng tương lai tiền điện tử. Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi nhận thấy rằng một trong những rào cản ban đầu lớn nhất đối với người mới là hiểu rõ sự khác biệt cốt lõi giữa các loại hợp đồng phái sinh khác nhau. Hai loại phổ biến nhất mà bạn sẽ gặp là Hợp đồng Tương lai Vĩnh cửu (Perpetual Futures) và Hợp đồng Tương lai Hàng quý (Quarterly Futures).

Việc nắm vững sự khác biệt này không chỉ là kiến thức cơ bản mà còn là nền tảng thiết yếu cho chiến lược quản lý rủi ro và lợi nhuận của bạn. Bài viết này sẽ đi sâu vào từng loại hợp đồng, phân tích cơ chế hoạt động, ưu nhược điểm, và cách chúng ảnh hưởng đến quyết định giao dịch của bạn.

Hợp Đồng Tương Lai Là Gì? Một Cái Nhìn Tổng Quan

Trước khi đi sâu vào sự khác biệt giữa Vĩnh cửu và Hàng quý, điều quan trọng là phải hiểu hợp đồng tương lai (Futures Contract) là gì. Về cơ bản, hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý để mua hoặc bán một tài sản cơ sở (trong trường hợp này là tiền điện tử như Bitcoin hoặc Ethereum) vào một ngày xác định trong tương lai với một mức giá đã thỏa thuận hôm nay.

Điểm khác biệt cơ bản giữa giao dịch hợp đồng tương lai và giao dịch giao ngay (spot trading) đã được phân tích kỹ lưỡng trong các tài liệu chuyên môn, giúp người mới hiểu rõ hơn về bản chất của phái sinh. Bạn có thể tham khảo thêm về Sự Khác Biệt Cốt Lõi Giao Ngay Và Hợp Đồng Tương Lai để có cái nhìn nền tảng.

Trong thị trường tiền điện tử, có hai cấu trúc hợp đồng chính:

1. Hợp đồng Tương lai Vĩnh cửu (Perpetual Futures) 2. Hợp đồng Tương lai Có Kỳ hạn (Thường là Hàng quý - Quarterly Futures)

1. Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu (Perpetual Futures)

Hợp đồng tương lai vĩnh cửu là loại hợp đồng phái sinh tiền điện tử phổ biến nhất hiện nay, được tiên phong bởi sàn giao dịch BitMEX và nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn trên hầu hết các sàn lớn như Binance, Bybit, OKX.

Đặc điểm cốt lõi: Không có ngày đáo hạn.

Đúng như tên gọi, hợp đồng vĩnh cửu không có ngày hết hạn cố định. Điều này cho phép nhà giao dịch giữ vị thế mua (long) hoặc bán khống (short) vô thời hạn, miễn là họ duy trì đủ ký quỹ (margin).

Cơ Chế Hoạt Động: Phí Funding (Funding Rate)

Vì không có ngày đáo hạn để giá hợp đồng hội tụ về giá giao ngay, các nhà phát triển hợp đồng vĩnh cửu đã tạo ra một cơ chế độc đáo gọi là Phí Funding (Funding Fee) để neo giá hợp đồng tương lai gần với giá giao ngay của tài sản cơ sở.

• **Cách thức hoạt động:** Phí Funding được trao đổi trực tiếp giữa những người giữ vị thế Long và Short cứ sau một khoảng thời gian cố định (thường là 8 giờ).

   *   Nếu giá hợp đồng vĩnh cửu cao hơn giá giao ngay (thị trường đang có tâm lý lạc quan - Contango), người giữ vị thế Long sẽ trả phí Funding cho người giữ vị thế Short.
   *   Nếu giá hợp đồng vĩnh cửu thấp hơn giá giao ngay (thị trường đang có tâm lý bi quan - Backwardation), người giữ vị thế Short sẽ trả phí Funding cho người giữ vị thế Long.

• **Tác động đến giao dịch:** Phí Funding là chi phí hoặc thu nhập định kỳ mà bạn phải chịu khi giữ vị thế qua các kỳ thanh toán. Nếu bạn giữ một vị thế Long trong thị trường uptrend mạnh, bạn sẽ liên tục phải trả phí Funding, làm giảm lợi nhuận gộp của bạn. Ngược lại, nếu bạn giữ vị thế Short khi thị trường giảm, bạn có thể kiếm được phí Funding.

Ưu Điểm Của Perpetual Futures

• **Tính linh hoạt cao:** Không bị ép thanh lý vì lý do đáo hạn. Bạn có thể giữ vị thế lâu dài nếu muốn.
• **Thanh khoản sâu:** Do tính phổ biến, Perpetual Futures thường có khối lượng giao dịch lớn nhất, dẫn đến spread (chênh lệch giá mua/bán) hẹp hơn.
• **Đòn bẩy cao:** Dễ dàng tiếp cận với đòn bẩy rất cao (lên đến 100x hoặc hơn trên một số sàn).

Nhược Điểm Của Perpetual Futures

• **Chi phí Funding:** Trong các đợt tăng giá kéo dài, chi phí Funding có thể trở thành một gánh nặng đáng kể.
• **Rủi ro thanh lý cao hơn:** Đòn bẩy cao kết hợp với việc giữ vị thế lâu dài mà không có ngày đáo hạn có thể dẫn đến việc thanh lý tài khoản nếu thị trường đi ngược dự đoán.

2. Hợp Đồng Tương Lai Hàng Quý (Quarterly Futures)

Hợp đồng tương lai hàng quý (hoặc có kỳ hạn nói chung) là loại hợp đồng truyền thống hơn, tương tự như các hợp đồng phái sinh được giao dịch trên các sàn giao dịch hàng hóa truyền thống (như dầu mỏ hay vàng).

Đặc điểm cốt lõi: Có ngày đáo hạn cố định.

Một hợp đồng hàng quý sẽ có một ngày hết hạn cụ thể, ví dụ: Hợp đồng BTC/USD Tháng 3/2025. Khi đến ngày đáo hạn này, hợp đồng sẽ được thanh toán hoặc tự động chuyển đổi (roll over) sang hợp đồng kỳ hạn tiếp theo (nếu sàn hỗ trợ).

Cơ Chế Hoạt Động: Không Có Phí Funding

Điểm khác biệt lớn nhất là Hợp đồng hàng quý **không sử dụng Phí Funding**. Thay vào đó, mối quan hệ giữa giá hợp đồng và giá giao ngay được điều chỉnh bởi một yếu tố gọi là **Basis** (Cơ sở).

• **Basis:** Là sự chênh lệch giữa giá hợp đồng tương lai và giá giao ngay (Basis = Giá Hợp đồng Tương lai - Giá Giao Ngay).
• **Cơ chế hội tụ:** Khi ngày đáo hạn đến gần, Basis sẽ dần thu hẹp lại và tiến về 0. Điều này là do vào ngày đáo hạn, giá trị của hợp đồng tương lai phải bằng chính xác giá giao ngay.

Ưu Điểm Của Quarterly Futures

• **Chi phí rõ ràng:** Bạn không phải lo lắng về các khoản phí Funding định kỳ. Chi phí giao dịch của bạn chỉ bao gồm phí giao dịch của sàn.
• **Phù hợp cho Hedging dài hạn:** Các quỹ phòng hộ và các nhà giao dịch tổ chức thường ưa chuộng hợp đồng có kỳ hạn vì chúng cung cấp một mức giá khóa cố định cho một ngày cụ thể trong tương lai, lý tưởng cho việc quản lý rủi ro dài hạn.
• **Ít biến động giá do Funding:** Giá không bị ảnh hưởng bởi các đợt biến động tâm lý ngắn hạn gây ra bởi Funding Rate cao đột biến.

Nhược Điểm Của Quarterly Futures

• **Cần phải Roll Over:** Nếu bạn muốn giữ vị thế lâu hơn ngày đáo hạn, bạn phải đóng vị thế hiện tại và mở một vị thế mới ở kỳ hạn tiếp theo (roll over). Hành động này có thể phát sinh chi phí trượt giá (slippage) hoặc phí giao dịch.
• **Thanh khoản thấp hơn:** So với Perpetual Futures, thanh khoản của các hợp đồng hàng quý thường thấp hơn, đặc biệt là các hợp đồng xa ngày đáo hạn.
• **Rủi ro Basis:** Sự khác biệt giữa giá hợp đồng và giá giao ngay (Basis) có thể lớn, đặc biệt trong các điều kiện thị trường bất thường, tạo ra rủi ro khi bạn cố gắng thực hiện chiến lược chênh lệch giá (arbitrage).

Bảng So Sánh Chi Tiết: Perpetual vs. Quarterly

Để dễ dàng hình dung, dưới đây là bảng tóm tắt các điểm khác biệt chính:

Đặc điểm	Hợp Đồng Vĩnh Cửu (Perpetual)	Hợp Đồng Hàng Quý (Quarterly)
Ngày Đáo Hạn	Không có (Vô thời hạn)	Có ngày đáo hạn cố định (3 tháng, 6 tháng, v.v.)
Cơ chế neo giá	Phí Funding (Funding Rate)	Sự hội tụ Basis khi đáo hạn
Chi phí giữ vị thế	Phí Funding định kỳ (có thể dương hoặc âm)	Không có phí Funding, chỉ có phí giao dịch
Thanh khoản	Thường rất cao	Thấp hơn Perpetual, cao hơn khi gần ngày đáo hạn
Chiến lược phù hợp	Giao dịch ngắn hạn đến trung hạn, tận dụng đòn bẩy cao	Phòng hộ (Hedging) dài hạn, giao dịch chênh lệch giá giữa các kỳ hạn (Calendar Spread)
Rủi ro chính	Chi phí Funding tích lũy, thanh lý do biến động mạnh	Rủi ro Roll Over, rủi ro Basis lớn

Áp Dụng Kiến Thức Vào Quản Lý Rủi Ro

Việc lựa chọn loại hợp đồng nào phụ thuộc trực tiếp vào mục tiêu giao dịch và chiến lược quản lý rủi ro của bạn.

Nếu bạn là nhà giao dịch thường xuyên sử dụng đòn bẩy cao để bắt kịp biến động thị trường trong vài ngày hoặc vài tuần, Perpetual Futures là lựa chọn tự nhiên. Tuy nhiên, bạn phải luôn theo dõi Funding Rate. Nếu Funding Rate liên tục dương và cao, việc giữ vị thế Long sẽ tốn kém hơn bạn nghĩ.

Ngược lại, nếu mục tiêu của bạn là khóa lợi nhuận hoặc bảo hiểm rủi ro cho danh mục nắm giữ giao ngay trong vòng 3-6 tháng tới, Quarterly Futures cung cấp một công cụ chính xác hơn mà không bị nhiễu bởi các yếu tố tâm lý ngắn hạn qua Funding Rate.

Quản lý rủi ro cân bằng giữa giao ngay và hợp đồng tương lai là chìa khóa thành công. Các nhà giao dịch chuyên nghiệp thường sử dụng cả hai công cụ này cho các mục đích khác nhau. Bạn có thể tìm hiểu sâu hơn về cách cân bằng rủi ro này trong tài liệu Quản Lý Rủi Ro Cân Bằng Giữa Giao Ngay Và Hợp Đồng Tương Lai.

Ký Quỹ: Yếu Tố Chung Quan Trọng

Dù bạn chọn Perpetual hay Quarterly, cơ chế ký quỹ (Margin) vẫn là trung tâm của giao dịch hợp đồng tương lai. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa Ký Quỹ Chéo (Cross Margin) và Ký Quỹ Cô Lập (Isolated Margin) là cực kỳ quan trọng để tránh mất toàn bộ vốn trong các biến động thị trường bất ngờ.

• **Ký Quỹ Cô Lập:** Chỉ giới hạn rủi ro trong một vị thế cụ thể. Nếu vị thế đó bị thanh lý, bạn chỉ mất số ký quỹ dành riêng cho vị thế đó.
• **Ký Quỹ Chéo:** Sử dụng toàn bộ số dư tài khoản ký quỹ của bạn làm tài sản thế chấp cho tất cả các vị thế đang mở. Điều này có thể giúp bạn chống chịu được các biến động lớn hơn nhưng cũng có nguy cơ dẫn đến thanh lý toàn bộ tài khoản nhanh hơn.

Để nắm vững nghệ thuật bảo vệ vốn, hãy nghiên cứu kỹ về Phân Biệt Ký Quỹ Chéo và Ký Quỹ Cô Lập: Chìa Khóa Quản Lý Rủi Ro Khi Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Crypto.

Kết Luận Cho Người Mới Bắt Đầu

Đối với hầu hết các nhà giao dịch bán lẻ mới tham gia thị trường tiền điện tử, **Perpetual Futures** sẽ là loại hợp đồng bạn tiếp xúc đầu tiên và sử dụng thường xuyên nhất do tính thanh khoản và sự tiện lợi. Tuy nhiên, hãy luôn ý thức về chi phí ẩn (Funding Rate) và tiềm năng đòn bẩy quá mức.

• • Quarterly Futures** là công cụ mạnh mẽ hơn, thường dành cho những ai có chiến lược giao dịch rõ ràng hơn, đặc biệt là phòng hộ hoặc giao dịch chênh lệch giá giữa các kỳ hạn.

Hãy bắt đầu với khối lượng nhỏ, sử dụng đòn bẩy thấp trên Perpetual Futures để làm quen với cơ chế Funding, và khi bạn cảm thấy tự tin hơn về khả năng phân tích thị trường dài hạn, hãy khám phá các cơ hội trong thị trường có kỳ hạn. Hiểu rõ sự khác biệt này là bước đầu tiên để bạn không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.